تأثیر رنگ و نور بر طراحی فضا

نور و رنگ دو عنصر پیوسته و مرتبط بوده و همواره در ارتباط با یکدیگر تعریف می شوند. از سوی دیگر معماری ایرانی به خصوص در کاربری مسکونی، رنگ های متنوع و گوناگونی را به منصه ی ظهور می گذارد. رنگ هایی که در فضای داخلی معماری ایرانی به کار رفته اند را می توان به دو دسته ی رنگ های نوری (رنگ هایی که مستقیماً بوسیله ی تجزیه ی نور و تولید رنگی خاص ایجاد می شوند) و غیر نوری (رنگ‌هایی که از طریق رنگدانه های موجود در سطح اجسام بوجود می آیند) تقسیم نمود. هدف از این تحقیق یافتن رنگ های به کار رفته در معماری داخلی ایرانی و بررسی تأثیرات هریک از آن ها بر ویژگی‌های مختلف فضای داخلی معماری مسکونی ایرانی-اسلامی می باشد. رنگ های نوری از طریق استفاده از شیشه های رنگی و همچنین عناصری چون گلجام، هورنو و مانند آن و رنگ های غیر نوری از طریق مصالح مختلفی چون چوب، گچ، سنگ، و همچنین رنگ آمیزی با رنگ های مختلف در محیط داخلی مسکن ایرانی به کار می-رفته اند. در این مقاله از طریق بررسی نمونه های متعدد معماری مسکونی ایرانی – اسلامی که مربوط به دوره های مختلف بوده اند و همچنین استفاده از نتایج تحقیقات انجام شده در این زمینه و متون برجای مانده از اندیشمندان مختلف معماری ایرانی، رنگ¬های به کار رفته در فضای داخلی این معماری شناسایی و سپس تأثیرات مختلف این رنگ ها بر فضای داخلی از طریق تحلیل نمونه¬های ذکر شده بررسی گردید. این مقاله به روش تفسیری- تاریخی انجام شده و نشان می‌دهد هر یک از این رنگ ها تأثیرات سمبولیکی دارند که به مفاهیم سمبولیک آن ها در دین اسلام و اندیشه ی حکمای اسلامی باز می گردد. تأثیرات روانشناسی محیطی نیز می توانند ویژگی های روانی و رفتارهای افراد را تغییر دهند.