رابطه علم و دین

رابطه علم و دین

حس کنجکاوى که خداوند متعال در نهاد بشر به ودیعه گذارده،

او را به تحقیق و بررسى در مسائل پیرامون خود وا داشته و زمینه‏هاى اولیه نضج علوم و معارف مختلف را پدید آورده است.

بشر اندیشمند در کاوش از پدیده‏هاى عالم و جستجوى حقایق نهفته در آنان،

رشته‏هایى را در میان علوم به وجود آورده که هرکدام عهده‏ دار بحث و بررسى

از جنبه‏ هاى گوناگون عالم طبیعى و مجردات بوده و به نام خاصى خوانده مى‏شوند،

مثلا علوم فیزیکى خبر از چگونگى پدیده‏هاى مادى داده و علوم زیستى سخن از یاخته‏ هاى اولیه جهانداران مى‏گوید و….
از طرف دیگر، دین نیز با اتکا به وحى و در اتصال با عالم غیبى به بیان نظام کلى عالم

و شرح نظام ‏مندى آن پرداخته و ناظم این عالم بیکران را به یاد انسان مى‏آورد.

در این میان انسان متدین را شایسته است که در کنار کاوشهاى علمى و تاملات فلسفى خویش،

از نگاه دین به مقوله علم آگاه بوده و نگرش بزرگان و عالمان دینى را به مسائل علمى از نظر دور ندارد.

این مسئله از موضوعات جدید کلامى بوده و تحت عنوان «رابطه علم و دین‏»

خبر از چگونگى ترابط میان علم و دین داده و تحلیل دینى یافته ‏هاى علمى را از سوى علماى دینى عرضه مى‏دارد.
این نوشتار موضع دین و عالمان دینى را نسبت‏به علم واندیشه‏ هاى بشرى مورد توجه قرار مى‏دهد،

اما قبل از ورود به اصل بحث‏یادآورى چند نکته ضرورى است:
۱. مراد از دین، مجموعه معارف وحیانى است که مشتمل بر اعتقادات

و احکام عملى بوده و براى هدایت انسانها و تکامل روحى آنان،

از طرف خداوند بر انبیاى پیشین و پیامبر اسلام نازل شده و در کتاب و سنت اظهار گردیده است.
۲. معرفت دینى همان اطلاعات و دانش‏هایى است که متدین

به دین خاص دارا بوده و با پژوهش علماى دینى از منابع و متون دینى،

در مجموعه علوم و معارف دینى تدوین و تنظیم گردیده‏اند.
۳. علم در معانى مختلف استفاده شده و مراد از آن در این نوشته،

معنى محدود تجربى آن است که شامل علوم طبیعى و اجتماعى بوده

و در مقابل دانش به معناى اعم و فلسفه به عنوان معرفت عقلانى،

از دوران نوزایى علمى (رنسانس) به علوم تجربى خوانده مى‏شوند.
۴. راههاى کسب معرفت نیز از مباحث کلیدى در طرح رابطه علم و

دین بوده و عرفت‏شناسان و فلاسفه آن را در چهار طریق

حسى عقلى نقلى و شهودى مورد بحث قرار داده‏اند.

ادامه مطلب